Het overlijden van een naaste is een ingrijpende en emotionele gebeurtenis. Naast het verdriet dat daarbij komt kijken, moet er in korte tijd ook veel geregeld worden. Het is daarom goed om te weten wat er allemaal op je afkomt en welke stappen je het beste kunt nemen. In dit overzicht vind je tien heldere stappen die je helpen om de afwikkeling van het overlijden zorgvuldig en respectvol te regelen.
1. Overlijdensverklaring en donorwens
Een arts stelt de overlijdensverklaring op als de persoon is overleden. Controleer daarna of de overledene een donorcodicil of wilsbeschikking had en respecteer de aangegeven wensen.
2. Uitvaartverzorger inschakelen
Neem contact op met een uitvaartverzorger en controleer of er een uitvaartverzekering is. Als dit het geval is, zal de verzekeringsmaatschappij de uitvaart voor haar rekening nemen. Controleer ook of de overledene wensen heeft vastgesteld in een testament of codicil.
Daarnaast moet de aangifte van overlijden worden gedaan bij de gemeente. Na deze aangifte verstrekt de gemeente een overlijdensakte. In de meeste gevallen verzorgt de uitvaartverzorger deze aangifte.
3. Woning en eigendommen beveiligen
Als de overledene alleen woonde, regel dan tijdelijke maatregelen zoals de verlichting op een tijdschakelaar zetten, koelkast legen, en post weghalen. Laat alle spullen verder met rust totdat de nalatenschap officieel is geregeld.
4. Bankzaken en blokkering rekeningen
Informeer de bank over het overlijden. De bank zal de rekeningen tijdelijk blokkeren om misbruik te voorkomen. Op deze manier kan er geen geld uit de erfenis verdwijnen. Voor verdere toegang is vaak een verklaring van erfrecht van de notaris nodig.
5. Testament en erfgenamen
De notaris kan bij het Centraal Testamentenregister informeren of er een testament is. Daarin staat wie de erfgenamen zijn. Zonder testament bepaalt de wet wie recht heeft op de erfenis.
6. Erfenis aanvaarden of verwerpen
Erfgenamen nemen in principe alle bezittingen en schulden van de overledene over. Hierbij moet je dus uitkijken dat je geen erfenis aanvaardt die voornamelijk uit schulden bestaat. Erfgenamen kunnen een erfenis aanvaarden, verwerpen of beneficiair aanvaarden. Als u een beneficiair aanvaardt, hoeft u de schulden niet uit eigen portemonnee te betalen.
7. Verklaring van erfrecht aanvragen
Een verklaring van erfrecht is een officieel document van de notaris. Hierin staat of er een testament is, wie de erfgenamen zijn en wie welk deel van de erfenis krijgt. Banken, verzekeraars en andere instanties vragen hier vaak om voordat ze iets mogen uitkeren. Houd er rekening mee dat er kosten verbonden zijn aan het opstellen van dit document.
8. De rol van de executeur
In sommige gevallen heeft de overledene in het testament een executeur aangewezen. Dit is iemand die verantwoordelijk is voor het afhandelen van de erfenis. Als die persoon deze taak accepteert, beheert hij of zij de nalatenschap. De executeur zorgt onder andere voor het betalen van openstaande rekeningen.
9. Financiële zaken en belastingaangiften
Na een overlijden moeten veel zaken worden opgezegd of geregeld. Met de overlijdensakte (en soms een verklaring van erfrecht) kunnen abonnementen, verzekeringen, bankrekeningen en nutsvoorzieningen worden stopgezet. Controleer daarbij of er nog tegoeden of teruggaven zijn, bijvoorbeeld van vooruitbetaalde kosten of spaarsystemen, zoals Air Miles. Vergeet ook de belastingaangiften niet: vaak moeten erfbelasting en inkomstenbelasting nog worden ingediend.
10. Verdeling van de erfenis
Als alle schulden en verplichtingen zijn afgehandeld, kan de erfenis officieel verdeeld worden onder de erfgenamen.